หมู่บ้านชาวเลอเวือะแห่งขุนเขากับชุมชนท่องเที่ยวที่ยังคงสง่างาม ด้วยการสืบสานภูมิปัญญาหลายแขนงเอาไว้ได้อย่างน่าทึ่ง มากกว่านั้นคือ ความอยู่ดี กินดี อากาศดี มีทัศนคติที่ดี ถือเป็นมนต์สเน่ห์ของหมู่บ้านกลางป่าใหญ่แห่งนี้ ที่มักจะสร้างความประทับใจให้กับนักท่องเที่ยวผู้มาเยือนอยู่เสมอ
เรียกว่าเป็นชุมชนมากรางวัลเลยก็ว่าได้สำหรับ “หมู่บ้านละอูบ” อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ชุมชนเข้มแข็งอันเป็นที่รู้จัก และโด่งดังมาจากโครงการประกวดมากมายหลายเวที อย่างเช่น หมู่บ้านดีเด่น, แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรดีเด่น, ชุมชนชวนเที่ยว, ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี, ชุมชนยลวิถี และ บ้านสวยเมืองสุข เป็นต้น ซึ่งทั้งหมดล้วนได้รับการส่งเสริม และสนับสนุนอย่างต่อเนื่องจากหลายภาคส่วน ทั้งการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย, สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด, สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัด รวมถึง สำนักงานพัฒนาสังคม และความมั่นคงของมนุษย์
ที่บ้านละอูบแห่งนี้ ถือเป็น ชุมชนชาวเลอเวือะ ที่ใหญ่ที่สุด โดยตั้งถิ่นฐานมาแล้วยาวนานนับร้อยปี อาศัยร่วมกันอยู่บนภูเขาที่มีชื่อเรียกว่า “โมซัมเบรียง” ปัจจุบันมีสมาชิกชิกมากกว่า 200 หลังคาเรือน นอกเหนือจากการทำไร่ ทำนา ชาวบ้านยังมีการรวมกลุ่มอาชีพ ไม่ว่าจะเป็นด้านการทอผ้า, ตีมีด, ทำเครื่องเงิน และการแปรรูปผลิตภัณฑ์ผ้า อย่างเช่น การร้อยลูกปัด, สร้อยคอเชือกถัก, ย่าม, กระเป๋าสตางค์ เป็นต้น อีกทั้งยังมีกลุ่มโฮมสเตย์, กลุ่มนวด, กลุ่มลูกประคบสมุนไพร และกลุ่มเกษตรกรที่ปลูกกาแฟสายพันธุ์อาราบิก้าอีกด้วย
หากพูดถึงกลุ่มโฮมสเตย์บ้านละอูบ ก็นับเป็นอีกหนึ่งไฮไลต์ของการเดินทางมาที่นี่ โฮมสเตย์ทั้งหมดมีจำนวน 15 หลัง โดยเป็นการเปิดบ้านให้นักท่องเที่ยวได้มีโอกาสเข้ามาเรียนรู้วิถีชีวิตในแบบเลอเวือะ ภายใต้แนวคิดเมื่ออยากกินก็ปลูก ข้าวของเครื่องใช้ถ้าอยากได้ให้ลงมือ ความพออยู่ ไม่เร่งรีบ ไม่ต้องการมากมาย อีกทั้งยังชูแบบบ้านทรงดั้งเดิมกับเตาฟืนที่ตั้งอยู่ภายในบ้าน ซึ่งใช้เป็นทั้งพื้นที่ประกอบอาหาร และให้ความอบอุ่น ท่ามกลางสภาพอากาศที่ค่อนข้างเย็นตลอดทั้งปี พร้อมเมนูอาหารสุดพิเศษอย่าง “โต๊ะสะเบื๊อก” ยำเนื้อสัตว์ที่สามารถใช้ได้ทั้ง ไก่ หมู เนื้อ แต่โดยมากแล้วจะใช้เนื้อหมูในการรับแขก รสชาติจัดจ้านแตกต่างจากยำทั่วไปโดยจะไม่ใช้มะนาวในการปรุงรส นอกจากนี้นักท่องเที่ยวยังจะได้ร่วมชมวัฒนธรรมประเพณีของชาวละเวื้อะ อย่างการรำดาบ การบรรเลงดนตรีเป่าเขาควาย การผลิตงานหัตถกรรมเครื่องเงิน และการทอผ้าในแบบชาวละเวือะกันอีกด้วย
อีกหนึ่งสิ่งที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์คือ เครื่องแต่งกายของพี่น้องชาวละเวือะ โดยเฉพาะผู้หญิงจะสวมเสื้อทรงกระสอบ นุ่งผ้าซิ่นดําลายขวางมีการทําลวดลายมัดหมี่ คล้ายหญิงปกาดกอะญอ แต่ซิ่นของหญิงละว้าจะสั้นกว่าเพื่อโชว์เครื่องประดับที่หัวเข่า สวมปลอกขาปลอกแขน คล้องคอด้วย สร้อยเงินแถบ สร้อยลูกปัด สร้อยด้ายถัก ใส่ตุ้มหูมีพู่พวงยาวระย้า
แหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจภายในหมู่บ้านละอูบก็จะมี บ้านไม้โมซัมเบรียงแบบดั้งเดิม, องค์พระใหญ่ ที่มีพระพุทธนิโรคันตรายนริศรจตึรทิศประชานาถตั้งประดิษฐาน, พระธาตุธัมมิกราช, ศูนย์แสดงและจำหน่ายเครื่องเงินบ้านละอูบ, โรงตีมีด, ศูนย์ผ้าทอบ้านละอูบ, ร้านกาแฟโมซัมเบรียง, ร้านกาแฟบ้านสวน, แปลงสาธิตการผลิตกาแฟอินทรีย์
หมู่บ้านละอูบห่างจากตัวอำเภอแม่ลาน้อยประมาณ 30 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมง หากสนใจเดินทางมาท่องเที่ยวยังหมู่บ้านละอูบแห่งนี้สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานแม่ฮ่องสอน โทร. 053 612 982
