"พิพิธภัณฑ์บ้านดำ" จังหวัดเชียงราย แหล่งเรียนรู้เชิงทัศนศิลป์ที่รวบรวมเอาผลงานสุดทรงพลังอันเป็นเอกลักษณ์ ของศิลปินแห่งชาติผู้ยิ่งใหญ่อย่าง อาจารย์ ถวัลย์ ดัชนี หนึ่งในศิลปินคนสำคัญผู้นำเสนอผลงานศิลปะไทยสู่สายตาชาวโลก
โซนจัดแสดงกว่า 40 โซน บนพื้นที่เกือบ 100 ไร่ ที่เปิดให้นักท่องเที่ยวสามารถเข้ามาเยี่ยมชมผลงานอันน่า โดยอาคารไม้ทรงล้านนาทุกหลังจะทาทับด้วยสีดำ และตั้งอยู่ภายใต้ร่มเงาของไม้ใหญ่อันร่มรื่น หากมองลึงลงไปในแต่ละโซนจัดแสดงยังแฝงไปด้วยรายละเอียดเล็กๆ น้อย อย่างงานแกะสลักอันวิจิตรที่ประดับประดาไปด้วย เขา, กระดูก และ หนังของสัตว์ ซึ่งสะท้อนถึงเอกลักษณ์อันเข้มขลังได้อย่างน่าตื่นตาตื่นใจ ผลงานศิลปะ และของสะสมของอาจารย์ถวัลย์ ดัชนี ส่วนมากแล้วจะเป็น ไม้แกะสลัก, เครื่องเขิน, เครื่องเงิน รวมถึงข้าวของล้ำค่าอันเก่าแก่จากแผ่นดินจีน, ญี่ปุ่น, อินเดีย, ทิเบต กระทั่งจากฝั่งยุโรปก็มีให้เห็น ตลอดจนบรรดาหนังสัตว์ และซากสัตว์ป่านานาชนิด เช่น จระเข้, งู, ควาย, กวาง เป็นต้น
ข้อปฏิบัติอย่างเคร่งครัดทั้งหมด 6 ข้อ คือ ห้ามจับสิ่งของในพิพิธภัณฑ์, ห้ามนำอาหาร และเครื่องดื่มเข้ามา, ห้ามนำสัตว์เลี้ยงเข้ามา, ห้ามส่งเสียงดัง, ห้ามสูบบุหรี่ และห้ามทิ้งขยะภายในบริเวณพิพิธภัณฑ์
สำหรับการเข้าชมพิพิธภัณฑ์บ้านดำจะมีค่าเข้าชมคนละ 80 บาท โดยอาคารหลังที่เป็นไฮไลต์หลักๆ ก็จะมี มหาวิหาร, บ้านดำกาแลเกี่ยวฟ้า, ศาลาเครื่องมุกมหัตภัณฑ์, อูบหัวนกกก, นอแรดในรุ้งดาว, เรือนเชียงทองทาทานรุ้ง และกิ่งกาลเวลาในกลีบผกา
นอกจากนี้บริเวณเดียวกับลานจอดรถยังมีร้านค้าให้นักท่องเที่ยวได้สามารถเลือกซื้อเลือกชมของที่ระลึกกันอีกด้วย การเดินทางจากตัวเมืองเชียงรายระยะทางประมาณ 12 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทาง 20 นาที โดยใช้เส้นทางพหลโยธินมุ่งหน้าอำเภอแม่ฟ้าหลวง จุดสังเกตคือเลยโรงพยาบาลกรุงเทพไปอีกเพียงเล็กน้อยทางเข้าพิพิธภัณฑ์บ้านดำจะอยู่ทางซ้ายมือครับ
